- به طور میانگین هر فرد در طول روز 110 بار گوشی موبایل خود را چک می کنند.
- 40 درصد از افراد وقتی به دستشویی می روند گوشی تلفن همراه شان را با خود می برند.
- 12 درصد از بزرگسالان حتی در حمام هم از گوشی های خود استفاده می کنند.
- 61 درصد از بزرگسالان گوشی های خود را زیر بالش می گذارند و میخوابند.
- 75 درصد از مردم به محض بیدار شدن از خواب اول به سراغ گوشی خود می روند.
- و...
به نظر می رسد چنین آمارهای عجیب و غریبی برای اینکه بدانیم به موبایل «معتاد» شده ایم کافی باشد!
.jpg)
موبایل همراه همیشگی انسان مدرن است. خیلی هایمان دقیقه ای بهش نگاه می اندازیم. مهم نیست سر میز غذا باشیم یا پشت فرمان ماشین. باطری اش هم که تمام شود، یکباره نگرانی ما به اوج می رسد. اگر شما هم اینطور هستید، باید بگویم متاسفانه در زمره «معتادان به موبایل» قرار می گیرید!
در زبان انگلیسی به این قضیه می گویند «نوموفوبیا». چیزی معادل «بی موبایل هراسی»؛ یعنی اگر موبایلتان به هر دلیلی از دسترس خارج شود، شدیدا نگران می شوید. شاید یکی از دلایل وابستگی به گوشی های هوشمند این باشد که دیگر کاربردشان عوض شده و فقط برای حرف زدن از آن استفاده نمی شود.
کاری که قبلا فقط پشت کامپیوتر انجام می شد، الان اگر موبایلتان باشد، هرجایی می توانید انجامش دهید. از دسترسی به شبکه های اجتماعی و چک کردن ایمیل ها گرفته تاخرید آنلاین و مسیریابی و کارهای بانکی.
نتیجه یک سری تحقیقات نشان می دهد مثلاً در کشور کانادا 66 درصد مردم از اینکه بدون موبایل بمانند یا آن را گم کنند، نگرانند!
دربرزیل 72 درصد مردم موبایلشان را با خود به توالت می برند و در آمریکا 70 درصد مردم اگر نگاهی به موبایلشان نیندازند و ایمیل هایشان را چک نکنند، به سختی و با دلهره می خوابند!
البته همه اینها فقط در حد وابستگی است. وابستگی ای که اگر فراتر رود، زندگی اجتماعی را مختل می کند و «اعتیاد» نام می گیرد.
کی به «اعتیاد به موبایل» دچار شده ایم؟
اگر موبایل ما جایگزین روابط واقعی و اجتماعی ما شود، اگر نبودن موبایل این نگرانی و دغدغه را ایجاد کند که «تلفنم کجاست!!» و یا «من الان به آن احتیاج شدید دارم» و یا فرد در صورت عدم دسترسی به موبایل احساس ناتوانی و درماندگی کند، این شرایطی است که می توانیم بگوییم فرد معتاد به موبایل شده است.
چگونه اعتیاد به گوشی را از بین ببریم؟
مشاوره پزشکی ممکن است راهی خوب برای درمان باشد؛ اما در دنیای مدرن، خیلی ها حتی از اعتیادشان به موبایل هم خبر ندارند.
بهترین راه برای ترک موبایل این است که عادات خوب را جایگزین عادات بد کنیم. این راه ها می تواند به درمان اعتیاد به موبایل کمک کند.
استراتژی اول: مثل ادیسه و آرگانوت ها باشیم!
در افسانه های یونان باستان، شاید داستان «ادیسه» را خوانده باشید. در این داستان ها سیرن یا نیمف دریایی به صورت موجودی با بدن یک پرنده و سر یک زن بودند که ملوانان را با آوازهای احساس‌برانگیز خود طلسم کرده و به کام مرگ می‌کشاندند.
تلفن های هوشمند ما، «سیرن» های امروزی هستند. آنها مست‌کننده و اعتیاد آور هستند؛ و این یعنی که ما نمی‌توانیم در حضور موبایل، به سادگی به تصمیم‌گیری‌های منطقی و عقلانی بپردازیم.
برگردیم به داستان ادیسه. در این داستان، تنها «ادیسه» بود که توانست از دست «سیرن ها» به سلامت بگریزد و عبور کند؛ اما چطور؟ او از همراهانش خواست تا گوشهایشان را با موم پرکرده و او را محکم به دکل کشتی ببندند تا با اغوای آنان کشتی را به بیراهه نکشاند و بی هیچ خطری بتواند آواز آنان را بشنود. طبق افسانه‌ای دیگر، دسته‌ای از پهلوانان موسوم به آرگونوت‌ها نیز موفق به عبور از گذرگاه سیرن‌ها شدند، چرا که آوازه‌خوانی به نام اورفئوس که در سفر با کشتی آنان آرگو، همراهیشان می‌کرد به‌قدری آوازهای دلنشین و آسمانی خواند که کسی به حوریان گوش نسپرد.
پس استراتژی اول ما در مواجهه با موبایل این است:
یا مثل ادیسه باشیم که آن را ترک کنیم و نبینیم و یا مثل آرگونوت ها چنان در آموزش ها یا چیزهای ارزشمندتری غرق شویم که اصلا فرصت نکنیم به سمت موبایل هایمان برویم.
برای این کار:
- برنامه‌های اعتیاد آور را از موبایل حذف کنید. اگر نمی توانید این کار را بکنید، آن را از صفحه اصلی جدا کنید یا به پوشه‌ای وارد کنید که خارج از دید است.
- از اپ هایی استفاده کنید که الگوی مصرف شما را نظارت کند. کوالیتی تایم یک نمونه از این اپ هاست.
- اگر می توانید و گوشی شما چنین قابلیتی دارد، رنگ مانیتور گوشی خود را سیاه سفید کنید. به این دلیل که تصاویر رنگی نبینید. تصاویر رنگی مسحور کننده و اغوا کننده است. ولی چند وقت که تصاویر را سیاه و سفید ببینید، میلتان به کار کردن با گوشی کم می شود.
- در حالت هایی که مشغول کارهای تمرکزی مثل مطالعه هستید، به هیچ وجه سراغ گوشی نروید. حتی اگر وسوسه شدید. در این مواقع گوشی تان را روی حالت «هواپیما» قرار دهید.
- برای داشتن یک خواب با کیفیت، وقتی میخوابید گوشی تان را خاموش کنید و در محلی دورتر از خودتان بگذارید. یادتان باشد، گوشی را زیر بالش گذاشتن «مصداق بارز اعتیاد به موبایل» است!
استراتژی دوم: از تمایل به حواس پرتی آگاه باشیم
گوشی های موبایل عوامل حواس پرت کننده بسیار قدرتمندی هستند. فقط در صورتی می توانید با این حواس پرتی مبارزه کنید که به شدت روی خود کار کرده باشید.
چچندبار برای شما پیش آمده که در وسط یک روز شلوغ، پر از جلسه، پر از ایمیل و کارهای ضروری، ناگهان نور آبی گوشی، شما را به سمت آن کشانده؟
چندبار پیش امده مشغول مطالعه بوده باشید و تنها با یک صدای نوتیفیکیشن تمام حواستان پرت شده و به سمت گوشی هجوم برده باشید؟
- این اشتیاق حتی ممکن است ما را از خواب بیدار کند. خوابی که این همه لذتبخش است، با یک زنگ ساده موبایل از بین می رود...
- این اشتیاق می تواند ما را از بازی با کودکمان که مکررا درخواست می کند با او بازی کنیم، محروم کند و دائماً به او بگوییم: «یه دقیقه صبر کن اومدم!» و این یک دقیقه گاهی هرگز تمام نمی شود...
- این اشتیاق می تواند باعث شود یک قرار مهم را یادمان برود، یک مطلب مهم را از دست بدهیم، یک آموزش را «نبینیم» و یا فرصت یک لبخند را از همسر یا مادرمان از بین ببریم...
چیزی که ما میدانیم این است که آگاهی از اینکه موبایل به همین سادگی حواس ما را پرت می کند و تمرکزمان را از بین می برد می تواند کمک کند زودتر اعتیاد به آن را از بین ببریم.
در مواجهه با موبایلتان، در حالت «اتوپایلوت» قرار نگیرید. اتوپایلوت در هواپیما موقعی است که خلبان همه چیز را به دستگاه های اتوماتیک می سپارد. کنترل همه چیز باید در دست های شما باشد. این شما هستید که «رییس» موبایلید...
استراتژی سوم: غرق می شویم!
در اوایل دهه 1990 میهالی چیکسنت میهالی (میهای چیکسِنتمیهایی) روانشناس مشهور مجارستانی مفهومی به نام «سیالی» یا «غرقه شدن» را معرفی کرد. در قسمت بالایی این نمودار که در زیر مشاهده می کنید، قسمتی به نام «Flow» وجود دارد که دقیقا نقطه مقابل «حواس پرتی» است. آقای میهالی میگوید قرار گرفتن در این حالت یعنی غرقه شدن آن هم برای کارهای ارزشمندی مثل آموزش، مهارت یاد گرفتن یا مثلا مطالعه، میتواند به شدت کیفیت زندگی تان را بالا ببرد.
آقای میهالی می گوید: بهترین لحظات زندگی، معمولا در زمانی تجربه می شوند که جسم یا ذهن ما، در یک تلاش داوطلبانه و بدون اجبار بیرونی کاری دشوار و ارزشمند را انجام می دهد و به پایان می رساند؛ بنابراین، بهترین تجربه ها، توسط ما و به اختیار ما شکل می گیرند.
برای یک کودک، ممکن است اوج این تجربه، در لحظاتی باشد که با انگشتان لرزان، آخرین قطعه برج اسباب بازی اش را می سازد بلندترین برجی که تاکنون ساخته برای یک شناگر، وقتی که رکورد خود را می شکند، برای یک نوازنده، وقتی که یک قطعه دشوار را کامل و بدون ایراد می نوازد. برای هر یک از ما، هزاران فرصت و چالش وجود دارد که مرزهای گذشته خود را توسعه دهیم.
این همان حالتی است که همه ما در آن «غرق» می شویم و نمی فهمیم زمان چگونه می گذرد. این تایم ها برای همه ما در دسترس است. مثلاً ممکن است شما وقتی کتاب میخوانید آنقدر لذت ببرید و در آن غرق شوید که ندانید چندساعت است که دارید مطالعه می کنید. این تحقیق نشان می‌دهد که شما لزوماً نباید آنتونی رابینز یا ایلان ماسک باشید تا این وضعیت را تجربه کنید. این برای همه در دسترس است.
پس استراتژی سوم این است که شما باید حالاتی که در آن «غرقه» می شوید را کشف کنید و مهم ترین کارهایتان را به این زمان ها ربط بدهید
در این زمان ها به هیچ وجه نباید گوشی شما در دسترس و کنار دستتان باشد.
- نکته اول: «ما میدانیم که استفاده کمتر از گوشی به یکباره امکان پذیر نیست. درست مثل اعتیاد به مواد مخدر که برای ترک آن باید دوز مصرف را به تدریج کاهش داد. پس از خودتان انتظار نداشته باشید که به یکباره موبایلتان را کنار بگذارید.»
- نکته دوم: «شاید آنقدر استفاده از گوشی در تمام لحظات زندگی ما زیاد شده که غیرممکن باشد آن را کاملاً حذف کنید. هدف این مقاله هم این نیست. هدف این مقاله این است که به بهترین شکل ممکن و به بهینه ترین حالت از موبالیتان برای کارهای ضروری استفاده کنید. نه چرخ زدن در شبکه های اجتماعی یا کارهای بیهوده.»
استراتژی چهارم: هیچ کاری نکن!
در دوران مدرن، در میان بمباران اطلاعاتی و خبری و شبکه های اجتماعی و اینترنت غوطه ور شده ایم و خبر نداریم!
تحقیقات علمی نشان می دهد بدن و ذهن ما برای «همیشه کار کردن» و «همیشه مشغول بودن» طراحی نشده. ما شادتر، مفید تر و با کیفیت تر هستیم وقتی که زمان هایی را برای «هیچ کاری نکردن» در نظر بگیریم. زمانی برای تنفس، دور شدن از همه چیز و «فارغ زغوغای جهان»...
چه کار کنیم؟ چگونه اعتیاد به گوشی را از بین ببریم؟
چه اتفاقی می‌افتد وقتی شما هر روز چند بار برای «هیچ کاری نکردن» وقت بگذارید. این هیچ کاری نکردن به معنای آرامش مطلق است. در همین زمان های هیچکاری نکردن می توانید قدم بزنید، مدیتیشن کنید، چرت بزنید یا تمرینات ورزشی سبک کنید؛ اما گوشی شما نباید هیچ نقشی در این لحظات داشته باشد.
داشتن چنین لحظاتی می تواند باعث بهبود کیفیت زندگی شما و دنیای اطرافتان شود.
نکته پایانی
اجرای این چهار استراتژی آسان نیست. این کار نیازمند مقاومت در برابر عادات بد و البته قدرتمند قبلی است که مدت هاست در ما «نهادینه» شده است؛ اما پاداش بزرگی برایتان در درازمدت خواهد داشت. در دنیایی که حواس‌پرتی به یک هنجار فرهنگی تبدیل شده‌است، توانایی شما برای هدایت ماهرانه این نیروها و ذهن آگاهی مزیت رقابتی شماست...
